مروری بر برندگان و حواشی جشنواره(بین المللی) فیلم فجر از آغاز تا سال 1392

بخش سوم: جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از سال 1380 تا سال 1389 و 1390 تا 1392

پرواز سیمرغ تا هالیوود؛ اسکار به اصغر می‌رسد/فرهادی، میرکریمی و حاتمی‌کیا بهترین ها هستند

مصطفی علیمردانی

اشاره: جشنواره بین المللی فیلم فجر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از سال 1361 تا به امروز(1393)  هر سال بهمن ماه در تهران برگزار می شود. این جشنواره تا سال 1374 فقط به تولیدات سالانه سینمای ایران اختصاص داشت اما از سال 1374 به صورت بین المللی برگزار می شود و کشورهای دیگر نیز در این جشنواره شرکت می کنند. مهمترین جایزه این جشنواره "سیمرغ بلورین" نام دارد که رقابت کنندگان برای به دست آوردن آن با هم به رقابت می پردازند. این جشنواره جوایز دیگری از جمله "دیپلم افتخار" و "لوح زرین" نیز دارد.

این یادداشت مروری است بر برخی از برندگان در شش بخش اصلی ؛ 1) سیمرغ بلورین بهترین فیلم 2) سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی 3) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد 4) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن 5) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد 6) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن

همچنین در این نوشتار سعی شده در حد امکان بر حواشی بعضی از فیلم ها و هنرمندان به صورت خیلی کوتاه پرداخت شود.

در بخش سوم به بررسی بهترین ها از سال 80-89 و 90-92 و حواشی بعضی از فیلمها خواهیم پرداخت.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از سال 1380 تا سال 1389 و 1390 تا 1392

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1380: این جشنواره، جشنواره بهمن فرمان آرا است. او برای دومین بار در جشنواره فیلم فجر، چهار جایزه اصلی را از آن فیلم خود، "خانه‌ای روی آب" می کند؛ برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم(خانه‌ای روی آب)، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد(رضا کیانیان)، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد(عزت‌الله انتظامی)، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن(بهناز جعفری). با اینکه فیلم خانه ای روی آب، فیلم قوی و خوبی است ولی در میان مخاطبان عام خیلی دیده نشده است. به اعتقاد بعضی از سینما دوستان، خانه‌ای روی آب، یکی از بحث‌انگیزترین فیلم های این دهه هم در سینمای ایران و هم در کارنامه بهمن فرمان‌آرا است.

فیلم دیگری که مورد توجه هیأت داوران قرار می‌گیرد فیلم "من ترانه پانزده سال دارم" به کارگردانی رسول صدرعاملی است. صدرعاملی با این فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و ترانه علیدوستی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن می‌شود.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1381: جشنواره این سال، کارگردان جوانی را به سینمای ایران معرفی می کند. سیدرضا میرکریمی با فیلم " اینجا چراغی روشن است" برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی می شود. میرکریمی هر چند پیش از این با فیلم نیمه بلند " کودک و سرباز" توانایی‌های خود را نشان داده بود اما از همین سال هم برای منتقدین و هم برای عموم سینمادوستان معرفی می شود. بعضی از اصحاب فیلم و سینما معتقدند فیلم "کودک و سرباز" بسیار قوی‌تر از "اینجا چراغی ..." است. سیدرضا در سال‌های بعد، توانایی‌های خود را در آثار سینمایی به عنوان یک کارگردان برجسته که نگاهی اخلاق‌گرایانه، انسانی و دینی دارد نشان می دهد. حبیب رضایی نیز برای بازی در همین فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد می‌شود.

یکی از نکات قابل توجه این دوره از جشنواره این است که هیچ کس برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد  و یا زن نمی شود.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1382: جشنواره 82 فیلم "مهمان مامان" داریوش مهرجویی و "دوئل" احمدرضا درویش را به سینما دوستان معرفی می کند. هم مهمان مامان و هم دوئل را مخاطبان می پسندند. مهرجویی، مهمان مامان را از کتابی به همین نام به نویسندگی "هوشنگ مرادی کرمانی" اقتباس کرده بود. مهمان مامان از آن فیلم‌هایی است که زندگی به تمام معنی در آن جریان دارد.

هوشنگ مرادی کرمانی از معدود نویسندگانی است که برخی از آثار ادبی او، اقتباس سینمایی شده‌اند. مثل مجموعه موفق "قصه‌های مجید" به کارگردانی کیومرث پوراحمد، مهمان مامان به کارگردانی داریوش مهرجویی، خمره به کارگردانی ابراهیم فروزش، چکمه به کارگردانی محمدعلی طالبی و غیره.

در این جشنواره سه جوان و یک پیشکسوت، جوایز را برای بازیگری از آن خود کردند. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به بهرام رادان برای بازی در فیلم "شمعی در باد"، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به کامبیز دیرباز برای فیلم "دوئل"، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن نیز به گوهر خیراندیش برای بازی در فیلم "رسم عاشق کشی" و جایزه نقش مکمل زن نیز به مریلا زارعی برای باز ی در فیلم "سربازهای جمعه" می‌رسد.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1383: سیدرضا میرکریمی بعد از یک سال وقفه در این دوره با فیلم "خیلی دور خیلی نزدیک" موفق می‌شود سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کند. این فیلم برای اسکار معرفی می شود ولی نمی‌تواند نامزد شود.

همچنین در این سال، مجید مجیدی با فیلم "بید مجنون" برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی می‌شود. این فیلم در مقایسه با توانمندی‌های مجیدی، فیلم خوبی نیست و نمی‌تواند انتظارات سینما‌ دوستان به خصوص منتقدین را برآورده کند. با این حال سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به پرویز پرستویی در همین فیلم می‌رسد. همچنین پرستویی در این دوره از جشنواره فیلم فجر با فیلم "کافه ترانزیت" نیز شرکت کرده است. فرشته صدرعرفایی برای بازی در نقش اصلی این فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن می شود.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1384: این جشنواره، جشنواره مهمی است چرا که در آن یکی از کارگردانان پرتوان و آینده‌ساز از سینمای ایران و جهان را به مخاطبان معرفی می‌کند؛ اصغر فرهادی. او با فیلم "چهارشنبه سوری" در این جشنواره می‌درخشد و علاوه بر کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی،‌ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را نیز برای هدیه تهرانی به ارمغان می‌آورد.

همچنین در جشنواره 1384 بار دیگر حاتمی کیا مورد توجه قرار می‌گیرد و "به نام پدر" برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم، پرویز پرستویی، برنده ‌سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد و  مهتاب نصیرپور، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن می‌شود.

فیلم به نام پدر، واکنش های متفاوتی را برمی‌انگیزد. با اینکه این فیلم در آن زمان مورد توجه قرار می‌گیرد ولی در کمتر از یک دهه از دور خارج می‌شود و شاید امروز دیگر کسی به دنبال تماشای آن نباشد.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1385: جشنواره 1385، جشنواره جوان ها بود. بهرام رادان، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در فیلم "سنتوری" دریافت می‌کند؛ فیلمی که داریوش مهرجویی آن را کارگردانی کرده است. این فیلم نمایش دهنده بخشی از زندگی یک خواننده پاپ بود. در این فیلم، رضا صادقی روی تصاویر خوانندگی بهرام رادان خوانده بود. شاید بعد از همین فیلم بود که رادان وسوسه شد خواننده شود و بعد از دوری طولانی مدت از سینما، یک آلبوم موسیقی به نام "آن روی دیگر" را منتشر کرد. این آلبوم، نظرها را خیلی جلب نکرد و ظاهراً در آینده نیز هیچگاه از این آلبوم یاد نخواهد شد. شاید تنها مزیت این آلبوم، محتوا محور بودن آن باشد هر چند در باب مسایل تکنیکی موسیقی، اهالی این حوزه  بهتر می‌توانند نظر بدهند. اهالی موسیقی واکنشی به این آلبوم نشان ندادند.

هنرمند جوان دیگر، افشین هاشمی است که می‌تواند سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم "پا برهنه در بهشت" کسب کند. این فیلم درباره بیماران آسایشگاهی است که به آخر خط رسیده‌اند. بازیگر جوان بعدی، باران کوثری است که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را برای فیلم "خون بازی" به دست می‌آورد. کوثری در فیلم خون بازی _ به کارگردانی مادرش _ هنرنمایی کرده بود. این فیلم درباره اعتیاد جوانان به مواد مخدر بود. همچنین فیلم بسیار زیبا و تأثیرگذار "روز سوم" با بازیگری پوریا پورسرخ، حامد بهداد و باران کوثری به کارگردانی محمدحسین لطیفی، اثری زیبا درباره سقوط خرمشهر بود. شاید یکی از نقش های خاطره انگیز حامد بهداد در سینمای ایران بازی در نقش افسر عراقی باشد که عاشق دختر ایرانی است اما عضو حزب بعث عراق است و با شروع جنگ به ارتش فراخوانده می‌شود ...

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1386: در این جشنواره نسبت به بازی یک بازیگر بی انصافی می‌شود و داورانش آنچه را نادیده گرفته‌اند در "جشنواره بین‌المللی فیلم برلین" یا همان "برلیناله" دیده می‌شود. در این دوره مجید مجیدی، برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم "آواز گنجشک ها" می‌شود. بازیگر اصلی این فیلم رضا ناجی است. ناجی از این جشنواره قدر نمی‌بیند اما همین فیلم در آسمان جشنواره بین‌المللی فیلم برلین در سال 2008 می‌درخشد و جایزه خرس نقره ای را برای او  به ارمغان می‌آورد. ظاهراً عده‌ای از هنرمندان به اصطلاح پیشکسوت! حتی چشم دیدن همین جایزه را هم ندارند و در سال‌های بعد یکی از همین هنرمندان که به تبریز مسافرت کرده است در یکی از برنامه های مناسبتی به رضا ناجی حمله می‌کند و او را بازیگر آماتور می‌خواند و ادعا می‌کند که داوران جشنواره برلین قضاوت درستی درباره ناجی نکرده‌اند و جایزه حق او نبوده است. نکته جالب توجه این است که ناجی با همین فیلم، برنده جایزه بهترین بازیگر مرد "اسکرین آسیا پاسیفیک" در سال 2008 هم می‌شود.

این جشنواره، یک بازیگر زن خوب نیز به سینمای معرفی می‌کند. هنگامه قاضیانی با بازی در فیلم "به همین سادگی" به کارگردانی سیدرضا میرکریمی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن می‌شود. این فیلم، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را نیز نصیب میرکریمی می‌کند.

این جشنواره، دو بازیگر مکمل خوب نیز دارد؛ محسن تنابنده(طنابنده) برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در فیلم " استشهادی برای خدا" می‌شود. او که اکثراً نقش های طنز را بازی می کند در این فیلم در نقش یک روحانی ظاهر شده است. بازیگر دیگری که برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن می‌شود مهتاب نصیرپور برای بازی در فیلم "فرزند خاک" است.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1387: "بودن یا نبودن! مسأله این است". واروژ کریم مسیحی، کارگردان پرتوان سینما این بار به سراغ شکسپیر می‌رود و فیلم "تردید" را بر اساس نمایشنامه "هملت" کارگردانی می‌کند. اکثر منتقدین این فیلم را یکی از اقتباس‌های خوب سینمای ایران قلمداد کرده‌اند. بازیگر نقش هملت فیلم تردید را بهرام رادان بازی کرده است. چنانچه بعداً نیز در مجلات مختلف سینمایی عنوان می‌شود بدون تردید، " تردید" فیلم ماندگاری در کارنامه کریم مسیحی است.

بعد از سه سال، اصغر فرهادی بار دیگر سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای فیلم "درباره الی" از آن خود می‌کند. اکثر سینما‌دوستان این فیلم را حتی در مقایسه با فیلم اسکاری وی " جدایی نادر از سیمین" هنوز بهترین فیلم او می دانند.

در این سال، دو تن از بازیگران فیلم "بیست" به کارگردانی عبدالرضا کاهانی، برنده سیمرغ بلورین نقش مکمل می‌شوند؛ علیرضا خمسه و مهتاب کرامتی. علیرضا خمسه در این فیلم در یک نقش جدی بازی کرده است. شاید هنر خمسه همین بود که بعد از سال‌ها خود را از قالب طنز رهانیده بود.

در این جشنواره، یک فیلم خوب طنز نیز با نام "بی پولی" دیده می‌شود و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را نصیب لیلا حاتمی می‌کند. ناگفته نماند که شهاب حسینی هم اولین سیمرغ بلورین را برای بازی در فیلم "سوپراستار" به خانه می‌برد.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1388: فیلم "به رنگ ارغوان" به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در دو بخشِ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی، برنده سیمرغ بلورین می‌شود. این فیلم، تولید 1383 است اما چندین سال در توقیف می‌ماند و اکران نمی‌شود و نهایتاً در دوره دولت احمدی‌نژاد در جشنواره فجر شرکت کرده و بعد با جرح و تعدیل اکران می‌شود. به رنگ ارغوان، داستان یک مأمور اطلاعات با نام مستعار هوشنگ است (با بازی حمید فرخ نژاد) که بین عشق و وظیفه، عشق را انتخاب می کند.

یکی از فیلم‌های خوب این جشنواره "طلا و مس" به کارگردانی همایون اسعدیان است که نگار جواهریان می‌تواند جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را نصیب خود کند. طلا و مس درباره زندگی روحانی جوانی است که با بیماری لاعلاج زنش دست به گریبان است و همین بیماری و مشکلات ناشی از آن، باعث می‌شود وی قدم در راه عرفان و معرفت بگذارد.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1389: آن مرد آمد. آن مرد با "جرم" آمد. مسعود کیمیایی بعد از انقلاب اسلامی از جمله سینماگرانی است که بی وقفه در عرصه فیلمسازی در مقام کارگردانی، فیلم ساخته است. کیمیایی که هیچ وقت فیلمهایش مورد توجه داوران قرار نگرفته است در این دوره از جشنواره، "جرم" جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خالق قیصر می‌کند. این اولین سیمرغی است که کیمیایی از آغاز جشنواره فیلم فجر یعنی از سال 1361 برده است. همچنین"حامد بهداد" هم با بازی در این فیلم می‌تواند اولین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را کسب کند.

در این دوره از جشنواره فجر از اصغر، بوی اسکار به مشام می‌رسد. هیأت داوران جشنواره 1389 سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را به اصغر فرهادی می دهد برای فیلم "جدایی نادر از سیمین". اینکه این انتخاب چقدر به جا و شایسته بود در اسکار خود را نشان می‌دهد و همین فیلم می‌تواند برای اولین بار در تاریخ سینمای ایران، جایزه اسکار سال 2012 را تقدیم ایران نماید. این فیلم، نه تنها در اسکار(Oscar) می‌درخشد بلکه در گلدن گلوب(Golden Globe) نیز می‌تواند جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان را از آن خود کند. همچنین در جشنواره‌های دیگر نیز از جمله جشنواره بین المللی فیلم برلین، دوربان، سیدنی و غیره جوایز زیادی را نصیب فرهادی می‌کند. این بار، سیمرغ تا هالیوود پرواز می‌کند تا اسکار را برای ایران شکار کند.

فرهادی از 1389 تا به امروز (بهمن 1393) فیلمی در ایران نساخته است.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1390: کمدین دوست داشتنی تلویزیون و سینمای ایران، اولین فیلم سینمایی خود را می‌سازد و نگاهها را به خودش معطوف می‌کند. رضا عطاران با فیلم "خوابم می‌آد" به این جشنواره می‌آید و اکبر عبدی بعد از سالها سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را با خود به خانه می‌برد. عبدی در نقش مادر شخصیت اصلی فیلم (عطاران) بازی کرده بود. خوابم می‌آد، هم نظران تماشاگران را در گیشه جلب می‌کند و هم نظر مثبت منتقدان را.

فرهاد اصلانی برای بازی در دو فیلم "خرس" و "زندگی خصوصی" سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را کسب می‌کند.

از نکات جالب این دوره این است که هیچ کس نمی‌تواند سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کند.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1391: این جشنواره یک کارگردان خوش آتیه دیگری را به سینما معرفی می‌کند؛ بهروز شعیبی با فیلم " دهلیز" به جشنواره فیلم فجر می‌آید و با این فیلم، دو جایزه را در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن و نقش مکمل زن، نصیب هانیه توسلی و پگاه آهنگرانی می‌کند.

فیلم پرهزینه "استرداد" به کارگردانی علی غفاری، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بازیگر نقش اول آن، حمید فرخ‌نژاد هم برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد می‌شود.

در بخش بهترین کارگردانی نیز پرویز شهبازی با فیلم "دربند" سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را با خود به خانه برد.

در این جشنواره، رامبد جوان که کمدین سینما و تلویزیون است این بار در نقشی جدی در فیلم "گناهکاران" به کارگردانی فرامرز قریبیان بازی کرده است می‌تواند سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود کند. این فیلم، محصول پدر و پسر سینمای ایران یعنی فرامرز قریبیان (در مقام کارگردانی) و سام قریبیان (در مقام فیلمنامه نویس) است.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1392: این جشنواره، جشنواره حاشیه ها بود. اول اینکه ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم "چ" آمده است ولی نمی‌تواند نگاهها را جلب کند اما تا می‌تواند پشت فیلم " شیار 143" به کارگردانی نرگس آبیار می‌ایستد و تمام قد از این فیلم دفاع می‌کند. در این کارزار و ایستادگی پشت فیلمها حرفهای کنایه آمیز و نیش داری نیز به این و آن می‌زند. (نگارنده در پی قضاوت درباره این جریانات نیست). اینکه آیا این فیلمها در تاریخ سینمای ایران خواهند ماند یا فراموش خواهند شد در آینده بهتر می توان نتیجه گرفت.

رضا عطاران، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در " طبقه حساس"  به کارگردانی کمال تبریزی می‌شود و مریلا زارعی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در "شیار 143".

احمدرضا درویش، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای فیلم "رستاخیز" که درباره حادثه کربلا است، می گیرد. این فیلم تا امروز بعد از گذشت یک سال هنوز اکران نشده است.

رکورد داران جشنواره فیلم فجر از سال 80-89 و 90-92

اصغر فرهادی از سال 1380-1392  برنده سه سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی شده است:

در سال 1384 برای "فیلم چهارشنبه سوری"، در سال 1387 برای فیلم "درباره الی" و در سال 1389 برای فیلم "جدایی نادر از سیمین".

سیدرضا میرکریمی از سال 1380-1392  برنده سه سیمرغ بلورین شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم "اینجا چراغی روشن" در سال 1381.

برنده دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای دو فیلم "خیلی دور خیلی نزدیک" و "به همین سادگی" در سال‌های 1383 و 1386.

ابرهیم حاتمی کیا از سال 1380-1392 برنده سه سیمرغ بلورین شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم "به نام پدر" در سال 1384 و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای فیلم "به رنگ ارغوان" در سال 1388.

مجید مجیدی از سال 1380-1392 برنده دو سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی شده است:

برنده دو سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلمهای "بید مجنون" در سال 1383 و "آواز گنجشک‌ها" در سال 1386

پرویز پرستویی از سال 1380-1392  برنده دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگری شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم "بید مجنون" در سال 1383 و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم "به نام پدر" در سال 1384

مهتاب نصیرپور از سال 1380-1392 برنده دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگری شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای بازی در فیلم "به نام پدر" در سال 1384و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای بازی در فیلم "فرزند خاک" در سال 1386.

محسن تنابنده(طنابنده)از سال 1380-1392 برنده دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگری شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در فیلم "استشهادی برای خدا" در سال 1386 و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم "هفت دقیقه تا پاییز" در سال 1388.

بهرام رادان نیز از سال 1380-1392 برنده دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگری شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم "شمعی در باد" در سال 1382 و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم "سنتوری" در سال 1385

بخش اول: جشنواره فیلم فجر از سال 1361 تا سال 1369

بخش دوم: جشنواره فیلم فجر از سال 1370 تا سال 1379

 نوشته شده توسط علی بیدار در سه شنبه 93/11/21 و ساعت 8:17 عصر | نظرات دیگران()

مروری بر برندگان و حواشی جشنواره (بین المللی) فیلم فجر از آغاز تا سال 1392

بخش دوم: جشنواره فیلم فجر از سال 1370 تا سال 1379

سیمرغ تا یک قدمی اسکار پیش می رود / مجیدی و معتمدآریا بهترین‌های این دهه هستند

مصطفی علیمردانی

اشاره: جشنواره بین المللی فیلم فجر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از سال 1361 تا به امروز (1393) هر سال بهمن ماه در تهران برگزار می شود. این جشنواره تا سال 1374 فقط به تولیدات سالانه سینمای ایران اختصاص داشت اما از سال 1374 به صورت بین المللی برگزار می شود و کشورهای دیگر نیز در این جشنواره شرکت می کنند. مهمترین جایزه این جشنواره "سیمرغ بلورین" نام دارد که هنرمندان برای به دست آوردن آن با هم به رقابت می پردازند. این جشنواره جوایز دیگری از جمله "دیپلم افتخار" و "لوح زرین" نیز دارد.

این یادداشت مروری است بر برخی از برندگان در شش بخش اصلی ؛ 1) سیمرغ بلورین بهترین فیلم 2) سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی 3) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد 4) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن 5) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد 6) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن.

همچنین در این نوشتار سعی شده در حد امکان بر حواشی بعضی از فیلم ها و هنرمندان به صورت خیلی کوتاه پرداخت شود.

در بخش دوم به بررسی بهترین ها از سال 70-79 و حواشی بعضی از فیلمها خواهیم پرداخت.

جشنواره فیلم فجر از سال 1370 تا سال 1379

جشنواره فیلم فجر 1370: سیمرغ افسانه ای، این بار بر دوش بازیگران فیلم کارگردانی می نشیند که سالها درباره اساطیر ایران پژوهش کرده است. سه تا از سیمرغ های جشنواره فیلم فجر سال 1370 به فیلم "مسافران" بهرام بیضایی اختصاص می یابد. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن به مرحومه جمیله شیخی و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن به فاطمه معتمدآریا و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به مجید مظفری برای بازی در فیلم "مسافران" می رسد.

بهرام بیضایی در سال 2011 در "دانشگاه استنفورد" امریکا گفته است که فیلم مسافران را در پاسخ به فیلم "مادر" مرحوم علی حاتمی ساخته است. شاید به ذهن بعضی ها این سؤال خطور کند که کدام فیلم در ذهن تماشاگران بیشتر مانده و خاطره‌ساز شده است؟ مادر یا مسافران؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که اگر "مسافران" نیز به اندازه فیلم "مادر" از تلویزیون پخش شده بود شاید به همان اندازه در میان عموم تماشاگران خاطره ساز می شد! هر چند باید این را نیز در نظر گرفت که خیلی ها معتقدند علی حاتمی، سعدی سینمای ایران بود و فیلمهای وی، "داستانی است که بر سر هر بازاری هست" و همین امر، او و آثارش را کمی متفاوت تر از دیگران می‌کرد.

همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلم به "نیاز" به کارگردانی علیرضا داوودنژاد می‌رسد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به فرامرز صدیقی به خاطر بازی در فیلم "دادستان".

جشنواره فیلم فجر 1371: در این سالها کارگردانان جوانی با استفاده از تجربیات دوران جنگ تحمیلی در سینمای ایران قد کشیده اند. یکی از این کارگردان ها که از دل جنگ برخاسته "ابراهیم حاتمی کیا"ست. او هر بار که فیلم می سازد درباره جنگ ایران-عراق است. در این سال وی با فیلم "از کرخه تا راین" در جشنواره شرکت کرده است و موفق می شود سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کند. "از کرخه تا راین" چندین سال به مناسبت های مختلف از تلویزیون بازپخش می شود. این فیلم، علی دهکردی را نیز به مخاطبان عام می‌شناساند.

در این سال فرامرز قریبیان برای بار دوم از زمان آغاز جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم "بندر مه آلود" به کارگردانی راما قویدل به خانه می برد. از طرف دیگر، بازیگر جوان و فعال این سالها، یعنی فاطمه معتمدآریا که سال پیش(1370) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برنده شده امسال نیز برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم "یک بار برای همیشه" به کارگردانی سیروس الوند می شود. همچنین خود سیروس الوند برای همین فیلم از سوی هیأت داوران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را دریافت می کند.

جشنواره فیلم فجر 1372: آقای بازیگر ایران _ که آن روزها این لقب را را  هنوز کسب نکرده بود _ دومین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از زمان آغاز جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم کمدی "روز فرشته" به کارگردانی بهروز افخمی به دست می آورد.

در بخش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن نیز قاعده ی " تا سه نشه بازی نشه" حکمفرماست. فاطمه معتمدآریا برای سومین سال متوالی یک پای ثابت جایزه سیمرغ است. ظاهراً سیمرغ، روی شانه معتمدآریا لانه کرده است. او امسال نیز برای بازی در فیلم "همسر" به کارگردانی مهدی فخیم زاده، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن می شود. همسر از فیلم های محبوب آن سالها می شود چرا که نشان دهنده تغییرات در جامعه ایران است؛ تغییراتی که ناشی از حضور زنان در محیط های اجتماعی و به ویژه کار است.

در جشنواره 1372 هیچ سیمرغ بلورینی به بخش بهترین فیلم داده نمی شود.

جایزه بهترین کارگردانی نصیب محمد بزرگ نیا برای فیلم "جنگ نفتکش ها" می شود.

جشنواره فیلم فجر 1373: جشنواره 1373 از خاطره سازترین جشنواره هاست. سیمرغ بلورین بهترین فیلم به "روز واقعه" به کارگردانی شهرام اسدی می رسد. روز واقعه از محبوب ترین و شاید تا به امروز تنهاترین فیلم سینمایی محبوب و مشهور درباره حادثه کربلا است که ساخته شده است. (درباره حادثه کربلا فیلمهای خوبی ساخته نشده است. شاید فیلم رستاخیز ( به کارگردانی احمدرضا درویش) بعد از مدتها بتواند بار دیگر حادثه کربلا را روی پرده زنده کند البته اگر فرصت اکران عمومی پیدا کند شاید عموم مردم نیز از آن استقبال خوبی کنند.) روز واقعه آنچنان محبوب قلوب می شود که تا پس از بیست سال همچنان از تلویزیون پخش و بازپخش می شود و اگر مطلبی سینمایی درباره عاشورا نوشته شود یک پای ثابت آن مطالب است. جالب است بدانیم که فیلمنامه روز واقعه را بهرام بیضایی نوشته بود ولی هیچ گاه نتوانسته بود آن را بسازد. بیضایی گفته است که سناریوی این فیلم را چند بار بازنویسی کرده و برده تا مجوز ساخت بگیرد و هر بار مسؤولان امر به بخشی از سناریو ایراد گرفته‌اند و بیضایی قبول نکرده آن بخش‌ها را حذف و یا تغییر دهد.

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن به مینا لاکانی برای بازی در فیلم "دیدار" به کارگردانی محمدرضا هنرمند می‌رسد. بازیگر نقش مقابل لاکانی در این فیلم کسی نبود جز چهره محبوب سریال های طنز تلویزیون، مهران مدیری. هر چند هر دو بازیگر خیلی در سینما نماندند؛ مینا لاکانی برای همیشه از ایران مهاجرت کرد و مهران مدیری خود را وقف کارگردانی سریال های تلویزیونی کرد.

همچنین در این جشنواره یک فیلم خوب و به یادماندنی نیز اکران شد؛ "روسری آبی" به کارگردانی رخشان بنی اعتماد. گلاب آدینه برای بازی در این فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد. از دیگر وقایع این جشنواره اعطای سیمرغ بلورین بهترین فیلم به "پری" به کارگردانی داریوش مهرجویی بود.

جشنواره بین المللی فیلم فجر 1374: جشنواره فیلم فجر تا سال 1374 فقط به تولیدات سالانه سینمای ایران اختصاص داشت اما از سال 1374 به صورت بین المللی برگزار می شود و کشورهای دیگر نیز در این جشنواره شرکت می کنند و به همین علت واژه "بین المللی" نیز به آن افزوده می شود.

جشنواره 1374 جشنواره فیلم "پدر" است؛ مجید مجیدی که چندین و چند سال به عنوان بازیگر در فیلم‌های دیگر کارگردانان و به ویژه محسن مخملباف بازی کرده بود از دنیای بازیگری برای همیشه خداحافظی کرده و این بار در کسوت کارگردان، شروع به ساخت فیلم می‌کند. البته مجیدی پیش از سال 1374، چندین فیلم کوتاه و یک فیلم بلند به نام "بدوک" را کارگردانی کرده است.

فیلم پدر، سه جایزه اصلی را از آن خود می کند. سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای مجید مجیدی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای محمد کاسبی و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای پریوش نظریه. شاید در آن سال کمتر کسی فکر می کرد که مجیدی در سالهای بعد بتواند تا نامزدی اسکار پیش برود. البته مجبدی در سالهای بعدی نشان داد که هر گاه فیلمی ساخته یک پای ثابت سیمرغ بلورین برای خود و عواملش بوده است.

همچنین سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به کیومرث پوراحمد برای کارگردانی فیلم "خواهران غریب" می‌رسد. در این فیلم خسرو شکیبایی و افسانه بایگان همبازی می‌شوند و کلیه عوامل باعث می‌شود یک فیلم تجاری خوب برای سینمای بدنه تولید شود.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1375: سینمای ایران تا یک قدمی اسکار پیش می‌رود. سیمرغ، بالهایش را گشوده و می خواهد تا هالیوود پرواز کند. در این دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، هیأت داوران سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به فیلم "بچه های آسمان" و مجید مجیدی می دهند. مجیدی با همین فیلم، نامزد بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان در اسکار می شود ولی موفق به دریافت جایزه نمی‌شود. شاید همین فیلم، مجیدی را به جهان معرفی می کند. بچه های آسمان در دیگر کشورها هم محبوبیت پیدا می کند و چند سال بعد، یک کارگردان کره ای فیلمی بر اساس فیلم مجیدی می سازد و در تیتراژ فیلم خود بدان اشاره می کند.

در جشنواره 1375 داریوش مهرجویی با فیلم "لیلا" شرکت می کند. تنها جایزه از میان سیمرغ ها به جمیله شیخی به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل زن در این فیلم می رسد.

ناگفته نماند که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد نیز به سوپراستار آن سا‌ل‌ها یعنی ابوالفضل پورعرب برای بازی در فیلم "مردی شبیه باران" می رسد؛ بازیگری که اگر بیماری به سراغش نمی آمد خیلی ماندگارتر می شد و می توانست پرونده پر پیمانی داشته باشد.

در این سالها کارگردانی که بعدها خیلی گزیده‌کاری پیش می‌گیرد، فیلمسازی می‌کند. این کارگردان کسی نیست جز احمدرضا درویش. درویش در جشنواره 1375 فیلم "سرزمین خورشید" را دارد که بازیگر نقش اول این فیلم یعنی گلچهره سجادیه می‌تواند سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را کسب کند. البته درویش دو سال پیش نیز در جشنواره 1373 فیلم "کیمیا" را داشت که در آن دوره نیز خسرو شکیبایی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد می‌شود.

جشنواره بین المللی فیلم فجر 1376: جشنواره 76 جشنواره درو کردن جوایز توسط یک فیلم است. ابراهیم حاتمی‌کیا تنها با شلیک یک گلوله به پنج نشان می‌زند. حاتمی‌کیا با "آژانس شیشه‌ای" به جشنواره 1376 می آید و با همین فیلم سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد(پرویز پرستویی)، بهترین بازیگر نقش مکمل(رضا کیانیان) و بهترین بازیگر نقش مکمل زن(بیتا بادران) را یک جا درو کرده و دست بقیه را از جوایز اصلی کوتاه می کند. فیلم با استقبال روبرو می شود و سالهای بعد چندین و چند بار(در واقع خیلی بار!) از صدا و سیما پخش می شود. در همان زمان و کمی بعدتر ابراهیم حاتمی کیا با افتخار و شور و شعف می گوید که دوست داشته  فیلمی درباره جنگ بسازد که تنها یک گلوله در آن شلیک شده باشد. در حالی که حاتمی کیا در شور و شعف به سر می برد بعضی از منتقدین که خیلی فیلم تماشا می کنند ادعا می کنند که حاتمی کیا، آژانس شیشه ای را از یک فیلم خارجی اقتباس کرده است و این داستان ادامه پیدا می کند. در سالهای بعد که شور و شعف و هیجان فروکش کرده و آبها از آسیاب می افتد با پخش برنامه ای از تلویزیون تماشاگران متوجه می شوند که نه تنها خیلی از صحنه های فیلم، کاملاً با فیلم خارجی یعنی فیلم "بعد از ظهر سگی" به کارگردانی سیدنی لومت مطابقت دارد بلکه بعضی از صحنه های آژانس شیشه‌ای با فیلم سیدنی لومت مو نمی زند. ناگفته نماند که پرویز پرستویی در این فیلم چنان می‌درخشد که تا سالها بعد، سایه حاج کاظم دست از سرش بر نمی دارد.

در همین جشنواره بازیگر جوان و آینده داری نیز کشف و شناسانده می شود. او از یک خانواده هنرمند به سینما وارد شده است. پدر، مادر و خواهرش هر سه بازیگر هستند. این نوجوان کسی نیست جز گلشیفته فراهانی. او با اینکه کم سن و سال است اما با بازی در فیلم درخت "گلابی" به کارگردانی داریوش مهرجویی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن می شود. او هر سال بهتر و بهتر می شود و در آستانه تبدیل شدن به ستاره سینمای ایران، با تصمیمات و رفتارهای عجیب و غریب و احیاناً مشاوره‌های غلط به مسیر دیگری می‌رود و از سینمای ایران برای همیشه حذف می شود.

جشنواره بین المللی فیلم فجر 1377: در جشنواره 1377، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد و زن به زوج هنری محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی برای بازی در فیلم "قرمز" به کارگردانی فریدون جیرانی می رسد.

سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی نیز به فیلم "هیوا" به کارگردانی مرحوم رسول ملاقلی‌پور می‌رسد. کارگردانی که تمام فیلم‌هایش درباره جنگ تحمیلی است. ملاقلی‌پور متولد 17 شهریور 1334 در 16 اسفند 1385 به علت سکته قلبی درگذشت و ساخت آخرین اثرش را نیمه تمام گذاشت. وی کارش را با عکاسی در جنگ شروع کرد و سپس چند فیلم مستند درباره جنگ ایران-عراق ساخت. او در سال 1363 با ساخت فیلمی به نام "نینوا" وارد جرگه کارگردانان شد. رسول 16 فیلم سینمایی را کارگردانی کرد که همه آنها درباره جنگ تحمیلی و یا اثرات جنگ تحمیلی بوده است. این کارگردان و تهیه کننده اصالتاً اهل اردبیل بود و خیابانی نیز در اردبیل برای قدردانی از زحمات وی نامگذاری شده است.

مجید مجیدی نیز فیلم"رنگ خدا" را در این جشنواره دارد اما فقط حسین محجوب برای بازی در این فیلم، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را می‌برد. محجوب بعدها در آثار تلویزیونی قدرت و توانایی‌های بازیگری خود را به رخ می‌کشد؛ توانایی‌هایی که در سینما خیلی دیده نشد.

جشنواره بین المللی فیلم فجر 1378: بهمن فرمان آرا با فیلم" بوی کافور عطر یاس" برای خودش جشنواره ای راه می اندازد. فیلم فرمان آرا، سه جایزه اصلی را از آن خود می کند. سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی به بوی کافور عطر یاس بهمن فرمان آرا می رسد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن به رویا نونهالی برای بازی در این فیلم می رسد. بوی کافور عطر یاس، مقدمه ای برای جوایز بعدی در سالهای آتی برای فرمان آرا می شود. این اولین فیلم فرمان‌آرا در بعد از پیروزی انقلاب است و در سالهای بعد با ساخت دو فیلم دیگر (خانه‌ای روی آب و یک بوس کوچولو)، یک سه‌گانه را خلق می‌کند.

در این جشنواره، فیلم "عروس آتش"به کارگردانی خسرو سینایی آنچنان که باید نمی‌درخشد اما آغازگر یک سری از فیلم‌هایی می‌شود که در آن سعی شده سینمای بدنه را با رعایت استانداردهای حداقلی تقویت کنند و در سالهای بعد نیز عده‌ای با کپی‌برداری از فرمول این فیلم، گیشه‌ها را فتح می‌کنند. حمید فرخ نژاد، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را با این فیلم به خانه می‌برد و بازیگر توانمند دیگری وارد سینمای ایران می‌شود. اکران این فیلم حواشی زیادی در مناطق عرب‌نشین ایران به همراه دارد. بعضی از قومیت‌های عرب زبان به این فیلم شدیداً اعتراض می کنند.

جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 1379: بهرام بیضایی بعد از چند سال با فیلم "سگ کشی" به جشنواره می آید و داریوش ارجمند برای بازی در این فیلم، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را به خانه می برد. از دیدگاه بعضی از منتقدین این فیلم از بهترین ساخته های بیضایی تا به امروز بوده است.

مجید مجیدی با فیلم "باران" سه جایزه اصلی را از آن خود می کند. سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای خود مجیدی و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای حسین عابدینی خیلی جوان. رضا ناجی یکی از بازیگران اصلی این فیلم است اما بازی او در این جشنواره دیده نمی شود.

رکورد داران جشنواره فیلم فجر از سال 70-79

مجید مجیدی (کارگردان) برنده پنج سیمرغ بلورین از سال 1370-1379 شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای فیلم پدر در سال 1374

برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای فیلم بچه های آسمان در سال 1375

برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای فیلم باران در سال 1379

فاطمه معتمدآریا (بازیگر) از سال 1370-1379 برنده سه سیمرغ بلورین بازیگری شده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن در فیلم مسافران در سال 1370

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم یکبار برای همیشه در سال 1371

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم همسر در سال 1372

جمیله شیخی (بازیگر) از سال 1370-1379 دو سیمرغ بلورین بازیگری برده است:

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم مسافران در سال 1370

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای بازی در فیلم لیلا در سال 1375

گفتنی است جمیله شیخی، متولد 1309 در سوم خرداد 1380 در گذشت. وی مادر آتیلا پسیانی است.

بخش اول: جشنواره فیلم فجر از سال 1361 تا سال 1369

 نوشته شده توسط علی بیدار در جمعه 93/11/17 و ساعت 5:1 عصر | نظرات دیگران()

مروری بر برندگان و حواشی جشنواره(بین المللی) فیلم فجر از آغاز تا سال 1392

بخش اول: جشنواره فیلم فجر از سال 1361 تا سال 1369

سعید پورصمیمی، بهترین بازیگر و کیانوش عیاری، بهترین کارگردان این سالهاست

مصطفی علیمردانی

اشاره: جشنواره بین المللی فیلم فجر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از سال 1361 تا به امروز(1393)  هر سال بهمن ماه در تهران برگزار می شود. این جشنواره تا سال 1374 فقط به تولیدات سالانه سینمای ایران اختصاص داشت اما از سال 1374 به صورت بین المللی برگزار می شود و کشورهای دیگر نیز در این جشنواره شرکت می کنند. مهمترین جایزه این جشنواره "سیمرغ بلورین" نام دارد که هنرمندان برای به دست آوردن آن با هم به رقابت می پردازند. این جشنواره جوایز دیگری از جمله "دیپلم افتخار" و "لوح زرین" نیز دارد.

این یادداشت مروری است بر برخی از برندگان در شش بخش اصلی ؛ 1) سیمرغ بلورین بهترین فیلم 2) سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی 3) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد 4) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن 5) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد 6) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن.

همچنین در این نوشتار سعی شده در حد امکان بر حواشی بعضی از فیلم ها و هنرمندان به صورت خیلی کوتاه پرداخت شود.

جشنواره فیلم فجر از 1361 تا 1369

جشنواره فیلم فجر سال 1361: با اینکه کشور درگیر جنگ تحمیلی است اما اصحاب فرهنگ و هنر، تمام سعی خود را می کنند تا سنگرهای هنر خالی نماند. جشنواره فیلم فجر در این سال، صرفاً کلید می خورد ولی عملاً هیچ برنده ای در کارنامه آن ثبت نشده است.

جشنواره فیلم فجر سال 1362: در این سال، چیز دندان گیری وجود ندارد با این حال، خسرو سینایی اولین کارگردانی است که سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را بری فیلم " هیولای درون" دریافت می کند. حسین پرورش نیز اولین بازیگر مردی ست که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود می کند.

نکته قابل توجه این است که در این سال هیچ زنی در میان برندگان جوایز وجود ندارد.

جشنواره فیلم فجر 1363: فیلمهای خاطره انگیزی در این جشنواره جایزه می برند؛ یداله صمدی برای فیلم"مردی که زیاد می دانست" برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی می شود. جالب است بدانیم که داستان فیلم "مردی که زیاد می دانست" درباره مردی است که روزنامه فردا را یک روز پیش به صورت مرموزی دریافت می کند و به همین دلیل از طریق روزنامه از آینده باخبر می شود و از همین طریق شروع به جمع آوری ثروت می کند ولی ناگهان ... .

بالغ بر ده سال پیش، سریال خارجی از تلویزیون پخش می شد که دقیقاً داستانش مثل داستان این فیلم سینمایی بود با این تفاوت که در این سریال بر خلاف فیلم یداله صمدی که شخصیت اصلی رفته رفته به مسیر انحراف کشیده می شود شخصیت اصلی با دانستن اتفاقات( به ویژه ناگوار) فردا سعی می کند هر طور شده به مردم کمک کند.

جمشید مشایخی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در این سال شد. او برای بازی در نقش "کمال الملک" به کارگردانی علی حاتمی این جایزه را برد. کمال الملک از ماندگارترین فیلمها و بازی مشایخی در این نقش از برجسته ترین بازیهای وی محسوب می شود. علی حاتمی در این فیلم از دختر خردسالش، لیلا حاتمی در نقش کمال الملک پسر استفاده کرده بود.

پروانه معصومی، اولین زنی است که از جشنواره فیلم فجر برای بازی در دیگر فیلم خاطره انگیز آن سال " گلهای داوودی"، جایزه گرفت. پروانه معصومی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد و جیران شریف، اولین برنده سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل زن.

جشنواره فیلم فجر 1364: در این سالها یداله صمدی پرکار است. در این دوره وی با فیلم" اتوبوس" به جشنواره می آید. اتوبوس از پرمخاطب ترین و دوست داشتنی ترین فیلمهای آن سالهاست که اگر قرار بود در این سالها ساخته شود در گرفتن مجوز ساخت برای آن تردید وجود دارد. اتوبوس تا سالهای سال از شبکه های مختلف سیما پخش شد.

در جشنواره 1364 کارگردان جوانی می درخشد؛ کیانوش عیاری با فیلم "تنوره دیو" سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برنده می شود. کارگردانی که بعدها با ساخت سریالهای تلویزیونی و فیلمهای سینمایی نشان می دهد که می خواهد یکی از اساتید فیلمسازی در سالهای بعدی شود. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (اسماعیل محمدی) و زن (مرحومه مهری مهری نیا) نیز به همین فیلم یعنی تنوره دیو می رسد. در جشنواره فیلم فجر 1364 هیچ فیلمی حایز شرایط دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم از دید هیأت داوران نمی شود.

جشنواره فیلم فجر 1365: این دوره از جشنواره، جشنواره اساتید سینمای ایران است. داوران بعد از سالها جستجو، خانه دوست را پیدا می کنند. "عباس کیارستمی" سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای فیلم" خانه دوست کجاست" به خانه می برد. کیارستمی در این سالها و سالهای بعد، آرام آرام سینمای ایران بعد از انقلاب را به جهان معرفی می کند: یک سینمای هنری با دیدگاهی انسانی.

سیمرغ بلورین بهترین فیلم به " پرواز در شب" به کارگردانی رسول ملاقلی پور می رسد. کارگردانی که تا آخرین روزهای زندگیش به ژانر جنگ وفادار ماند.

در جشنواره 1365 هیچ بازیگر زنی، جایزه ای برای بازیگری دریافت نمی کند اما در عوض فیلم" ناخدا خورشید" به کارگردانی ناصر تقوایی دو جایزه بازیگری را برای داریوش ارجمند( سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد) و سعید پورصمیمی( سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد) به ارمغان می آورد. تقوایی فیلم ناخدا خورشید را از داستان " داشتن و نداشتن" ارنست همینگوی اقتباس کرده بود و این اقتباس به مذاق خیلی ها خوش آمد. خیلی از منتقدین سینمایی، اقتباس تقوایی از یک رمان خارجی و ایرانیزه کردن آن را بسیار تحسین کرده اند و آن را یکی از موفق ترین فیلمها در امر اقتباس تا به امروز در سینمای بعد از انقلاب می دانند. ناصر تقوایی که از او به عنوان یکی از اساتید مسلم سینمای حال حاضر نام برده می شود در سالهای بعد کم کارتر می شود.

جشنواره فیلم فجر 1366: کیانوش عیاری برای بار دوم، برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم" آن سوی آتش" می شود. سعید پور صمیمی نیز برای بار دوم و پیاپی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود می کند. سیمرغ بلورین بهترین فیلم به دو فیلم خاطره ساز می رسد"کانی مانگا" به کارگردانی سیف اله داد و " پرنده کوچک خوشبختی" به کارگردانی پوران درخشنده. هر دو کارگردان در سالهای بعد تبدیل به "برند" می شوند.

در این جشنواره یکی از بازیگران آینده دار سینمای ایران، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم" ترن" می برد؛ فرامرز قریبیان. بازیگر بدون حاشیه ای که سالهای سال حضورش در فیلمی، گیشه را تضمین می کرد. همچنین پروانه معصومی برای بار دوم، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را برای بازی در دو فیلم " شکوه زندگی" و " جهیزیه ای برای رباب" می برد.

جشنواره فیلم فجر1367: جنگ تحمیلی چند ماهی بود که تمام شده ولی کشور هنوز به حال عادی بر نگشته بود. شرایط جشنواره تقریباً مثل سالهای جنگ بود.

در این دوره، سیمرغ بلورین بهترین فیلم به اثر" در مسیر تندباد" به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی رسید. کارگردانی که با شروعی خوب و کارگردانی چند فیلم از جمله" شیر سنگی" و" جاده های سرد"( البته این دو فیلم قبل از مسیر تندباد ساخته شده بودند) متأسفانه در سالهای بعد از آن چنانکه باید در سینما ندرخشید ولی با ساخت سریال پرهزینه و عظیم" در چشم باد" توانست حضور خود را بار دیگر، البته در تلویزیون اثبات کند. جعفری امسال (1393) با فیلم" ایران برگر" در جشنواره فیلم فجر شرکت کرده است.

سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به محسن مخملباف برای فیلم " بایسیکل ران" رسید. همچنین در این سال رویا نونهالی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را برای فیلم" عروسی خوبان" به کارگردانی مخملباف با خود به خانه برد؛ فیلمی که واکنش های بعضی ها را برانگیخت و سه سال بعد ابرهیم حاتمی کیا در پاسخ به آن فیلم، فیلم " وصل نیکان" را ساخت.

همچنین در این سال سیمرغ بلورین برای اولین بار روی شانه فاطمه معتمد آریا نشست و نوید یک بازیگر توانمند را در آینده به سینمای ایران داد.

جشنواره فیلم فجر 1368: با اینکه جنگ تحمیلی به پایان رسیده است اما فیلمهای مربوط به دفاع مقدس فعال و پویا است. ابراهیم حاتمی کیا برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای " مهاجر" است. فیلم دیگری که کارنامه یکی از کارگردانان سینمای ایران را دگرگون می کند "هامون" به کارگردانی داریوش مهرجویی است. فیلمی که بعد از اکران، طرفداران آتشینی برای خود دست و پا کرد. هر چند به همان اندازه که موافقانی داشته و دارد به همان اندازه مخالفان پر و پا قرص هم دارد. هامون، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را نصیب زنده یاد" خسرو شکیبایی" می کند.

در این سال اکبر عبدی جوان، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم " مادر" علی حاتمی می برد. فیلمی که یکی از ماندگارترین فیلمها در تاریخ سینمای ایران می شود و هر سال در روز مادر برای سالهای متوالی از تلویزیون پخش می شود.

جشنواره فیلم فجر 1369: جشنواره 1369، جشنواره واروژ کریم مسیحی است او با فیلم" پرده آخر" چهار جایزه را از آن فیلم خود می کند؛ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن( فریماه فرجامی)، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن( نیکو خردمند) و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد( سعید پورصمیمی).

یداله صمدی نیز بعد از چند سال با فیلم " آپارتمان شماره 13" به جشنواره می آید و سیمرغ بلورین بهترین فیلم را کسب می کند.

رکورد داران جشنواره فیلم فجر از سال 61-69

سعید پور صمیمی( بازیگر): برنده سه سیمرغ بلورین بهترین بازیگری

پورصمیمی سیمرغ بلورین بهترین بازیگری را در جشنواره 1365 برای بازی در فیلم ناخدا خورشید، در سال 1366 برای بازی در فیلم تحفه ها و در سال 1369 برای بازی در فیلم پرده آخر گرفت. نکته قابل توجه این است که وی هر سه سیمرغ را برای نقش مکمل گرفته بود.

کیانوش عیاری(فیلمنامه نویس و کارگردان): برنده دو سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی

عیاری سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای کارگردانی فیلم "تنوره دیو" در سال 1364 و دو سال بعد در سال 1366 بار دیگر همین جایزه را برای کارگردانی فیلم "آن سوی آتش" گرفت.

پس می توان از حیث تعداد سیمرغ، سعید پورصمیمی(برنده سه سیمرغ بلورین بهترین بازیگری) را بهترین بازیگر و کیانوش عیاری را بهترین کارگردان از سال 1361 تا 1369نامید.

 نوشته شده توسط علی بیدار در پنج شنبه 93/11/16 و ساعت 1:16 صبح | نظرات دیگران()