سینما، ادبیات، مطالعات فرهنگی و ...
فراستی: مخالفت با اکران برخی فیلم ها «شارلاتانیسم» است
برنامه هفت در میزگرد شب گذشته خود به بررسی رابطه سینما و مخاطب عام پرداخت.
میزگرد این هفته برنامه هفت با موضوع مهندسی سینما و ظرفیت و زوایای ارتباط مردم با سینما با حضور مسعودفراستی و حسین فرح بخش برگزار شد.
سینما بدون مخاطب عام سینما نیست
در ابتدای این میزگرد، مسعود فراستی منتقد سینما، گفت: سینما بدون مردم و بدون مخاطب عام سینما نیست. در واقع مخاطب یکی از 3 ضلع اصلی سینما است. نباید فراموش کرد که سینما تنها مدویم هنری و صنعتی است که نمی تواند منتظر بماند تا توسط مخاطب کشف شود، چرا که مخاطب بلافاصل با سینما در ارتباط بوده و اگر فیلمی در زمان اکران خود مخاطب نداشته باشد، می بازد، پس باید گفت، مخاطب عام برای سینما بسیار با اهمیت است.
حسین فرح بخش کارکرگردان و تهیه کننده سینما نیز، در پاسخ به سوال گبرلو در این رابطه که فیلم در دراز مدت می تواند مخاطب خود را داشته باشد، اظهار داشت: این نظر یک بحث انحرافی در سینما بوده و تجربه نشان داده که سینماگر فیلم می سازد که توسط مخاطب عام دیده شود. در حال حاضر در سینمای ایران تنها دو سینما ساخته می شود، اول سینمای اجتماعی است که اجازه ساخت آن در کشور داده نمی شود، دوم سینمای رویا پردازانه است که متاسفانه نوع رویا پردازی در سینمای ایران در مقایسه با سینمای جهان حرفی برای گفتن نداشته و هیچ ربطی به مردم ندارد.
مخالفت با اکران برخی فیلم ها نوعی «شارلاتانیسم» است
وی با اشاره به وقایع یک سال گذشته در اکران سینمای ایران، تصریح کرد: تجربه یک سال گذشته نسبت به مخالفت در برابر اکران برخی از فیلم ها تنها نوعی «شارلاتانیسم» بوده و وجه قانونی ندارد، سینمای ایران از زمان شروع مخالفت های این گروه، رو به تعطیلی رفته و متاسفانه مدیران ارشد سینما و هنر کشور نیز نسبت به این جریان عقب نشسته اند.
فراستی در تایید سخنان فرح بخش، ابراز داشت: متاسفانه سینمای امروز ما در ایران سینمایی خنثی است. این سینما یک سینمای شجاع نیست، چرا که نه مماس با مردم بوده و نه انتقادات درست سیاسی دارد. این در حالی است که برخی از دوستان که ادعای ارزشی بودن دارند، می گویند که سینمای خنثی می خواهند.
وی در ادامه در با اشاره به موانع ارتباط سینما با مردم، گفت: یکی از موانع ارتباط سینما با مردم، دولتی بودن آن است، سینمای دولتی برآمده از انقلاب زمان که خود را بین فیلم و مردم قرار می دهد، رابطه بین فیلم و مردم را از بین می برد. در واقع سینمای دولتی یک سینمای خنثی است و چنین سینمایی بی شک نمی تواند مروج اهداف دولت باشد، چرا که یک فیلمساز اگر می خواهد در راستای اهداف دولت خود فیلم بسازد، باید از دل بسازد، نه اینکه سفارش تولید فیلم را از سوی دولت دریافت کند.
فرح بخش با اشاره برنامه توسعه اظهار داشت: در این برنامه صراحتا اعلام شده که نظارت های مزاحم باید از سینما حذف شود، اما یک مسئول اداره نظارت و ارزشیابی اعلام کرده که نظارت ها در سال جاری برای تولید فیلم افزایش پیدا کرده و من به شما قول خواهم داد، که سال آینده مخاطب عام تمایلی به حضور در سینما نخواهد داشت، چرا که فیلمی در خور سینما ساخته نخواهد شد.
قرار بود حمایت از تولید به حمایت از اکران تغییر کند
فراستی در ادامه ابراز داشت: سینمای دولتی در کشور مشکل دارد، در ابتدا قرار بر این بود که حمایت از تولید کاهش و حمایت از اکران افزایش یابد، چرا که در هنگام حمایت از تولید، فیلمساز پول خود را دریافت کرده و دیگر نگران جذب مخاطب در هنگام اکران فیلم نیست، به همین دلیل به راحتی می توان گفت که فیلمساز دغدغه سینما و در نهایت مخاطب را ندارد. در این هنگام نمی توان انتظار داشت که فیلم خوب توسط فیلمساز تولید شود. نباید فراموش کرد که سینماگر در پروسه تولید فیلم و مخاطب بوجود آمده و رشد می کندو اگر رابطه بین فیلمساز و مخاطب قطع شود، فیلمساز از بین می رود.
وی ادامه داد: ما مردم یا همان مخاطب عام را قبول داریم یا نداریم. نمی توان زمانی که به نفع ما است مخاطب را قبول داشته و زمانی که به نفع ما نیست نظر وی را قبول نکنیم. مخاطب تفریح و سرگرمی می خواهد و هنر بدون تفریح و سرگرمی معنا نخواهد داشت. در واقع هنر باید حرف خود را از پس سرگرمی بزند. فیلم باید خوب باشد تا بتواند مخاطب را سرگرم کند. متاسفانه در تعریف سینمای ما سرگرمی گم شده در حالی که سرگرمی اساس سینمای است. یک فیلم بعد از سرگرم بودن است که می تواند حرف خود را به مخاطب عام منتقل کند. در واقع تعامل میان مخاطب و فیلمساز، ذائقه مخاطب را بالا برده و سینماگر را به رشد می رساند.
در ادامه برنامه جهانگیر الماسی بازیگر و عضو شورای عالی سینما، به روی خط آمده و گفت: هرچند با برخی از صحبت های شما موافق هستم، اما می خواهم بدانم که اگر جای سینماهای ما تغییر کند، مخاطب همان مخاطب خواهد بود؟ سرگرمی با سینما است و نیازی نیست که دنبال آن باشیم. سینمای سرگرم کننده دو وجه سکس و خشونت را در بر دارد، که البته حسین فرح بخش در ابتدای سال جاری تجربه اکران یکی از این دو موضوع را داشته است. بهتر است کمی در رابطه با سینما، نوع نمایش فیلم ها و برخورد مردم با سینما بحث کنیم. اگر تنها به دنبال اقتصاد در سینما باشیم باید راه سینمای غرب را پیش بگیریم و در چنین شرایطی همیشه بر روی کلیشه های سینمایی باقی خواهیم ماند.
هنر بدون پول می میرد
حسین فرح بخش در پاسخ به الماسی اظهار داشت: اول اقتصاد و بعد فرهنگ. در واقع اگر پول نباشد، فرهنگ هم نخواهد بود. مخاطب به خوبی با سینما ارتباط برقرار می کند و باید به آن احترام گذاشت، این در حالی است که در جشنواره سی و ام فیلم فجر، یک فیلم مورد استقبال بالای مخاطبان قرار گرفت و بیشترین آمار را بدست آورد، اما همین فیلم توسط برخی از افراد بی ارزش خوانده شد و اجازه اکران به آن نمی دهند، چگونه می توان برای مخاطبی که یک فیلم را پسندیده تصمیم گرفت و فیلم منتخب مردم را اکران نکنند.
فراستی نیز ابراز داشت: این را باید به خاطر داشته باشیم، زمانی که حرف مخاطب به میان می آید نباید به دنبال سینمای مبتذل بود. در کشورهای صاحب صنعت سینما، از هر 10 فیلم تولید شده ممکن است که تنها 2 فیلم از آن هنری باشد. سینما ابزار نیست، بلکه سینما مدیوم بیانی عصر مدرن و بعد مدرن است. اگر فیلم قرار باشد که تنها بیان گر برخی از اندیشه ها باشد که تبدیل به بیانیه می شود نه فیلم. در واقع سینما اول با دل و بعد با سر مخاطب در ارتباط است.
وی ادامه داد: متاسفانه ابتذال در سینمای ایران در فیلم فارسی، روشنفکری و فیلم های ارزشی اوج پیدا کرده و این برای سینمای ایران بسیار خطرناک است. تا زمانی که نتوانیم حرف درست را بزنیم، هرچقدر هم تلاش کنیم بی فایده خواهد بود.
فریبرز عرب نیا دومین هنرمندی بود که در این برنامه به روی خط آمده و گفت: متاسفانه هر چند وقت یک بار برخی از دوستان در سمت هایی قرار می گیرند و اصل سینما را مخدوش می کنند، در حال حاضر آنچه که در سینمای ایران فراموش شده، فرم است. در واقع فرم یک اصل بوده و توجه به آن سبب می شود که ابتذال در سینما رشد نکند.
فرح بخش در ادامه این میزگرد، اظهار داشت: بگیر و ببند، راه مبارزه با ابتذال در سینما نیست، در واقع این ابتذال خود باید از بین برود و تنها راه برای حل این مشکل سینمای بخش خصوصی است، چرا که این سینما با ارتباط مستقیم با مخاطب در نهایت راه خود را پیدا کرده و فیلم های خوب را تولید می کند. مخاطب خاص و سینمای خاص را نیز زمانی خواهیم داشت که سینما داشته باشیم. در واقع مخاطب خاص از دل مخاطب عامل خارج می شود.
محسن تنابنده در جایگاه نظارت و ارزشیابی نشست: فیلم به لحاظ اندیشه مشکل دارد!
تنابنده همچنین تاکید کرد که آنچه سر صحنه گرفته میشد با فیلمنامهای که در اختیار بازیگران قرار گرفته بود فرق داشت، عنوان کرد: برخی صحنهها که میخواستند ضبط کنند، مطمئن بودم اداره نظارت و ارزشیابی و دیگران با این صحنهها مشکل خواهند داشت. به اعتقاد خودم هم این صحنهها با ارزشهای نظام و اسلام مغایر بود و بارها در همین ارتباط توضیح دادم.
این بازیگر تاکید کرد: من خودم احمد مهران فر، مهران احمدی و پانتهآ بهرام را سرکار آوردم. اگر اینها نبودند کار سرانجام نمیگرفت. برزو نیکنژاد و دستیار دیگر را هم من آوردم. قصدم خیر بود. اما از یک جایی به بعد سر ماجراهای اخلاقی و مالی مشکل پیدا کردیم. از اینجا به بعد فکر کردم اگر آبرویم را بردارم و ببرم کار مهمی کردهام.
من تحت هیچ شرایطی به پروژه برنمیگردم و از تهیهکننده شکایت میکنم
وی در پایان تاکید کرد: من تحت هیچ شرایطی به پروژه «آینه شمعدون» که از هر لحاظ برای من مردود است برنخواهم گشت فیلم به لحاظ اندیشه مشکل دارد. ما مدام اینها را توضیح میدادیم. اما آنها میگفتند، سازمان سینمایی و اداره نظارت پروانه ساخت داده است. شما چی کار دارید؟ من از آنها شکایت خواهم کرد. چون با وقت و انرژی من بازی کردهاند. 70 میلیون از تهیهکننده چک دارم.-سینمای ما
واکنش فریبرز عربنیا به اظهارات تازه درباره خودش و فیلم سینمایی چمران: اگر حرفی دارند در خدمتم؛ بسمالله...
حضور کارنابلدان باعث ضررهای هنگفت مالی، چرخههای تولید معیوب و مخدوش و تیره شدن روابط بین اهالی سینما میشود
فریبرز عربنیا در واکنش به برخی اظهارات اخیر درباره خودش و فیلم سینمایی چمران، طرف مقابل را دعوت کرد که در حضور مردم و در راستای روشن کردن اذهان عمومی با یکدیگر سخن بگویند. بازیگر نقش شهید چمران در فیلم جدید ابراهیم حاتمیکیا در واکنش به برخی اظهارات نماینده بنیاد سینمایی فارابی در پروژه «چ» درباره خودش گفت:
همانگونه که پیش از این هم عنوان کردم، بنا نداشتم به این جنجالها وارد شوم و به حرمت همان شخصیت فرزانه قصد دامن زدن به این حاشیهها را نداشتم. اما بهنظر میرسد رفتار آقایان بهشدت با عملشان متناقض است و گویا پشت اسم یا اعتباراشخاصی نظیر چمران پنهان شدند که این دردی را دوا نمیکند. به همین خاطر من دوباره و با قاطعیت اعلام میکنم که اگر حقیقت یا شهامتی در چنته دارید، بیایید و در برنامه زنده تلویزیونی به قصد شفافیت اذهان و ان شاءالله به قصد خیر و منفعت سینما، مناظره کنیم.
عربنیا ادامه داد: هرکدام از این دو راه را که انتخاب کنید، نافی این امر نیست که از تمام قدرت و اعتبار بنیاد فارابی و خبرگزاریهای مورد علاقهتان بیش از دو هفته است که استفاده میکنید و با تمام توان مشغول به نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی علیه بنده و خدشهدار کردن اعتبار اینجانب هستید. آیا بهتر نیست این روش مذموم را باب نکنید که طبق آن قراردادهای عوامل فیلم را که تا به حال و طبق عرف و قاعده بین تهیهکننده و آنان محرمانه تلقی میشده، با دخل و تصرف و جا به جا کردن حقایق بر روی سایتها و خروجی خبرگزاریها منتشر میکنید و باعث تشویش اذهان علاقه مندان سینما میشوید.
بازیگر نقش شهید چمران افزود: این اقدامات به نفع سینما نیست و ضربهای مهلک به ساختار و روابط آدمهای این صنف میزند. آیا این امر باعث ضربه زدن به مقبولیت سینما و رونق آن نمیگردد؟ آیا این روشی مردانه و براساس قواعد پهلوانی است که از تمام توان رسانهای خود و بنیاد معظم فارابی علیه یک نفر و به قصد مخدوش کردن شخصیت اجتماعیاش سوء استفاده کنید؟ لااقل برای من یک نفر جای اما و اگرهای فراوان بهوجود میآید که چه شده است که آقایان لشگریپور و قائم مقامی که در طول فیلمبرداری و بعد از جا به جا شدن تهیه کننده محترم (به دلایل ناگفتنی) میبایست به نفع پروژه اتحاد رفتاری و گفتاری داشته باشند، عملا چنین نکردند و همین امر یا بحران هایی را ایجاد میکرده یا مشکلات پیش آمده را حادتر مینموده است. واقعا چه شده است که در حال حاضر با تمام قوا و صددرصد همدلانه و برنامهریزی شده عمل می کنند؟!
وی تاکید کرد: آقایان چه شده است که از قول کسانی اظهارات یا جملاتی را نقل میکنید که در درستی یا نادرستی آنها جای شک فراوان هست؟ چرا گفته های آنها را به خودشان وانمی گذارید؟
عربنیا با بیان اینکه فقط به شخص رییس بنیاد سینمایی فارابی درباره مفاد قراردادش پاسخگو است، گفت: من چون مقام دیگر آقایان را در این نقل قولها معتبر و صالح نمیدانم، این گفتهها را بی پایه تلقی میکنم؛ مگر آنکه از جانب خودشان اظهار شود؛ از راننده گروه و فیلمبردار پشت صحنه تا اصلی ترین عوامل تولید فیلم که قصد مطرح کردن موضوعی علیه بنده دارند. حتی در مورد بنیاد سینمایی فارابی که خود را نماینده آن معرفی کردهاند هم حرفی ندارم؛ مگر با شخص مدیرعامل بنیاد؛ به جز ذکر یک مطلب: اگر بناست حقایق عنوان شود، بگذارید یک بار در حضور مردم و به قصد روشن کردن اذهان آنان با مقامهایی که واقعا زیربط و قانوناً مسئول هستند، انجام شود. در آنجا مشخص خواهد شد مواردی را که ظاهرا سنگ آنان را به سینه میزنید، ازجمله بیتالمال، تقدس نام افرادی چون شهید چمران، رعایت اصول حرفهای، برزخهای مالی و بحرانهای تولید سینما توسط چه کسانی لگدمال یا ایجاد شدهاند؟
وی ادامه داد: در آنجا شاید مشخص شود که از بیماریهای بهشدت مهلک سینما آیا یکی این نیست که حضور کارنابلدان باعث ضررهای هنگفت مالی، چرخههای تولید معیوب و مخدوش و تیره شدن روابط بین اهالی سینما میشود. شما چندین بار همچون کسی که بهشدت نگران و دلسوز عوامل همکار من در پروژه شهید چمران بودهاند سخن به زبان راندید. فقط یک سوال از میان دهها سوال بی جواب باقی میماند؛ شما کجا بودید وقتی آقای بابک حمیدیان به دلیل نبودن حتی یک بخاری برقی در سرمای زیر صفردرجه به جای تعویض لباس در یک چادر چند ده متری که واژه یخبندان برای آن مناسبتر است تا اتاق تعویض لباس، لباس خود را در فضای آزاد، زیر باران و در کنار بشکه آتش عوض میکرد، این همان سینمای فاخر است که شما و نحله فکری شما دنبال آن است؟
به این شیوه اعتراض دارم و اعتراضم بسیار جدی است
عرب نیا در ادامه با اعتراض به وضعیت موجود خطاب به نماینده بنیاد سینمایی فارابی در این پروژه اظهار کرد: جناب لشگریپور شما و امثال شما میتوانید در طول یک پروژه هراز چند روز یکبار برای چند ساعت سر صحنه تشریف بیاورید و همچون یک توریست و بازدیدکننده در جای گرم بنشینید و دور از جان همه بازیگران و عوامل فیلم بنده را همچون در یک سیرک و در میان خاک و دود به تماشا بنشینید و میتوانید در تمام دفعات حضورتان بر سر صحنه فیلمبرداری صحبتهایی صد در صد متناقض با حرفهای فعلیتان به بنده بگویید و وانمود کنید که فیلمبرداری بهخاطر عربنیا متوقف شده، درحالیکه خود میدانید در طول پنج ماه، عربنیا شما را راکورددار نکرده بوده است و بار آخر خود اذن خروج به او دادید.
وی افزود: شما میتوانید بیشتر و بدتر از اینها از تمام قدرتهای رسانهای و اداری خود و همکارانتان استفاده کنید تا سینما و چرخه تولیدی شکل بگیرد که در آن بازیگران و عوامل فیلم همچون ابزار مورد استفاده قرار گیرند و در مقابل هرگونه بیقانونی حق کوچکترین اعتراضی نداشته باشند و در بهترین شکل مطلوبتان تبدیل به انسانهایی شوند عافیت طلب و صددرصد مطیع و رام، اما و هزاربار اما من با صدای بلند میگویم که به شما و به این شیوه اعتراض دارم و اعتراضم بسیار جدی است.
اگر حرف یا سخنی دارند، من در خدمتم بسمالله....
این بازیگر سینما و تلویزیون در پایان خاطرنشان کرد: تنها راه میان من و امثال شما برای پروژه های آینده این است که به سراغ من و تک و توک امثال من نیایید تا بعد مجبور به این جور بازیها نشوید؛ چراکه من براساس اصول حرفهای که به ان اعتقاد دارم و طبق قوانین جاری مملکت بازیگر هستم و شما یا هر تهیهکننده دیگری به هنگام مراجعه به من و امثال من، لابد برای خرید کالای من که همان خدمات هنری است، آن چیزی که در قراردادها مینویسیم و مینویسند، می آیید و مخیرید که قرارداد را با لوازم و شرایط مشروع و قانونی من و امثال من بپذیرید یا نه؛ اما اگر پذیرفتید، دیگر سعی در مرعوب و مخدوش کردن امثال من ننمایید. این آخرین جمله حرفهای من خطاب به شما بود نه کسانی که از آنها نقل قول کردید. آنها اگر حرف یا سخنی دارند، من در خدمتم بسم الله...-ایسنا